Charakterystyka miejscowości
Józefów – wieś sołecka w województwie mazowieckim, w powiecie legionowskim, położona jest w zachodnio-południowej części Gminy Nieporęt, w odległości ok 8 km od miejscowości Nieporęt, ok 5 km od miasta Legionowo i 20 km do m.st. Warszawy. Powierzchnia miejscowości wynosi 591ha (6,17 % powierzchni gminy). Miejscowość usytuowana jest na szlakach komunikacyjnych o znaczeniu wojewódzkim, powiatowym i gminnym. Przez teren miejscowości przebiega droga wojewódzka nr 632, łącząca Marki, Legionowo z Płońskiem. Od południowego-zachodu Józefów graniczy z Gminą Jabłonna, od południa z miejscowością Michałów-Grabina, od wschodu z miejscowością Kąty Węgierskie, od północnego-wschodu z miejscowością Stanisławów Drugi i Wola Aleksandra.
Jedną z głównych arterii komunikacyjnych miejscowości i zarazem deptakiem jest ul. Szkolna. Na ul. Szkolnej w Józefowie znajduje się Parafia Najświętszej Maryi Panny Królowej oraz Szkoła Podstawowa im. Wandy Chotomskiej wraz z nowowybudowaną salą gimnastyczną. Miejscowość charakteryzuje głównie rozproszona zabudowa domów jednorodzinnych wzdłuż głównych ciągów pieszo-jezdnych.
Bliskość Jeziora Zegrzyńskiego (ok 10 km), oraz liczne tereny leśne sprawiają, że miejscowość pełni również funkcje turystyczno-rekreacyjne dla mieszkańców aglomeracji warszawskiej i powiatu legionowskiego. Przez teren miejscowości przebiega bardzo malowniczy Zielony Południowy Szlak Rowerowy L-06, długości 33,5km.
a) zasoby przyrodnicze
Teren sołectwa Józefów cechuje się dużym zróżnicowaniem powierzchni ziemi i bogatą szatą roślinną. Od strony południowej wzdłuż ul. Leśnej i ul. Strużańskiej rozciągają się pasma wydm, porośniętych drzewostanami mieszanymi w przewadze sosny pospolitej. W ciągu wydm występują punktowo znaczne wzniesienia, górujące nad rozciągającymi się w kierunku wschodnim polami i łąkami, na których spotykamy pozostałości naturalnych obniżeń bagiennych i torfowisk. Część terenów wydmowych w Józefowie zostało sztucznie przekształconych przez człowieka, w wyniku prowadzonej intensywnie eksploatacji kopalin-piasek kwarcowy. Cały teren sołectwa Józefów znajduje się w Warszawskim Obszarze Chronionego Krajobrazu, ustanowionym rozporządzeniem Nr 3 Wojewody Mazowieckiego z dnia 13 lutego 2007r.(Dz. Urz. Woj. Mazowieckiego z dnia 14.02.2007r.,Nr 42,poz.870). Jest to głównie strefa ochrony urbanistycznej Obszaru, gdyż tereny Józefowa od lat charakteryzują się znacznym wzrostem urbanizacji, związanym z rozwojem budownictwa jednorodzinnego. Ponadto na trenie Józefowa znajduje się kilka cennych drzew (dęby i lipy) ustanowionych pomnikami przyrody. Pomniki przyrody zlokalizowane są m.in. przy ul. Strużańskiej 18 oraz ul. Objazdowej 1 i 10 – dęby szypułkowe. Na terenie byłej kopalni w Józefowie – dwa dęby szypułkowe. Na działce przy ul. Leśnej – dąb szypułkowy oraz na działce leśnej ALP – trzy dęby szypułkowe. Obok szkoły podstawowej w Józefowie na działce rolnej – lipa drobnolistna. Przez teren sołectwa przepływa Kanał Bródnowski, który jest kanałem sztucznym zasilanym w wodą z Kanału Żerańskiego. Głównym zadaniem Kanału Bódnowskiego było nawadnianie okolicznych terenów upraw rolnych poprzez sieć lokalnych rowów melioracyjnych. Kanał ten funkcjonował już w latach trzydziestych XX wieku i był połączony z Kanałem Królewskim, tworząc system naturalnych nawodnień okolicznych terenów rolnych. Na dzień dzisiejszy woda nie jest pompowana do Kanału Bródnowskiego, a brak stałej konserwacji tego cieku powoduje jego degradację i powolne zarastanie roślinnością. Krajobraz Józefowa zmienia się z typowo rolniczego na podmiejski, z rozwijająca się zabudową terenu budynkami jednorodzinnymi w nowych osiedlach. Zabudowa mieszkaniowa powstaje zgodnie z uchwalonymi planami zagospodarowania przestrzennego, które przewidują zachowanie powierzchni biologicznie czynnych i lokowanie zabudowy również w obrębie istniejących terenów leśnych. Zachowanie równowagi przyrodniczej w rozwoju sołectwa Józefów ma decydujące znaczenie dla ochrony istniejących zasobów przyrodniczych i umożliwia jednocześnie dalszy jego rozwój, ze względu na atrakcyjność tych terenów dla inwestorów.
Pomnik przyrody - dąb szypułkowy na działce przy ul. Leśnej w Józefowie
b) dziedzictwo kulturowe
Na terenie sołectwa Józefów ze względu na działania wojenne nie zachowało się wiele obiektów historycznych np. starej zabudowy mieszkalnej itp. Jednym z najstarszych walorów jest dębowy krzyż przy ul. Leśnej, upamiętniający uczestników Powstania Styczniowego 1863 roku z terenu Józefowa. Z przekazu rodziny Kalińskich wiemy dziś, że krzyż wykonał Walery Kaliński około 1865 roku, na pamiątkę udziału w Powstaniu członków rodziny Kalińskich. Rodzina ta nadal opiekuje się krzyżem, utrzymując wokół porządek i oczyszczając otoczenie, aby krzyż porostu nie zarósł chwastami i krzakami. Dębowe drewno tego krzyża nosi widoczne ślady postrzałów od kul co świadczy, że krzyż dzielnie przetrwał wszystkie konflikty zbrojne, które przetaczały się przez Józefów. W okolicy skrzyżowania ulicy Strużańskiej i Szkolnej znajdował się prawdopodobnie cmentarz ewangelicki na którym dokonywano pochówków kolonistów niemieckich, którzy posiadali gospodarstwa rolne w tej wsi. Najbardziej widocznymi śladami historii na terenie tego sołectwa są bardzo liczne pozostałości umocnień i stanowisk polowych z II wojny światowej. W kampanii wrześniowej 1939 roku Józefów nie stanowił ważnego punktu polskiej obrony, gdyż Wojsko Polskie wycofało się generalnie na północne przedmieścia Warszawy i tam prowadziło obronę stolicy przed hitlerowskim agresorem. Zupełnie inaczej sytuacja wyglądała w czasie walk jesienią 1944 roku, gdy Niemcy przygotowując obronę wideł Wisły i Narwi, jedną z linii obrony wyznaczyli w paśmie wzgórz i wydm w Józefowie. Zostały przygotowane linie okopów z zasiekami, stanowiska karabinów maszynowych, artylerii oraz czołgów. Do ciężkich walk oddziałów niemieckich i czerwonoarmistów w Józefowie i okolicy doszło w dniach od 15 września do 20 września 1944 roku oraz od 10 do 20 października 1944 roku. Ciekawostką historyczną godną odnotowania jest fakt użycia przez oddziały niemieckie, w walkach o Józefów i okoliczne wzgórza kompanii czołgów ciężkich typu "Tygrys". Miejsca okopania tych czołgów na stanowiskach polowych są widoczne w okolicznych lasach do dnia dzisiejszego. Ponadto liczne ślady umocnień stanowisk artylerii są w rejonie obecnej szkoły podstawowej w Józefowie. Z relacji mieszkańców wynika, że w czasie działań wojnnych na terenie szkolnym w Józefowie znajdował się duży polowy szpital niemiecki. Ze względu na usytuowanie ww. linii obronnych Józefów został kompletnie zniszczony w czasie walk a ludność wysiedlona. Upływ czasu zaciera istniejące jeszcze ślady wydarzeń historycznych na tym terenie, dlatego zachowane przekazy mieszkańców dają możliwość przypomnienia dramatyzmu tamtych dni.
Dębowy krzyż upamiętniający uczestników Powstania Styczniowego 1863 roku
PARAFIA NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY KRÓLOWEJ
Parafia Najświętszej Maryi Panny Królowej w Józefowie ma bardzo bogatą historię i liczne tradycje. Na czele Parafii stoi ks. Piotr Śliwka, który studiował muzykologię na KUL, przyjął święcenia kapłańskie 28 maja 1988 z rąk Kard. Józefa Glempa. Od 04 lipca 2005 pełni obowiązki proboszcza w Parafii. Parafia organizuje koncerty, wszelkiego rodzaju pielgrzymki do miejsc świętych. W parafii działa grono ludzi, którzy co roku tworzą przepiękne wieńce dożynkowe. W parafii działają także wspólnoty takie jak: kółko różańcowe, ministranci, schoola, które bardzo prężnie funkcjonują i wspierają wszystkie akcje. Współuczestniczy w organizacji wyjazdów, wypoczynku letniego i zimowego dla dzieci. Parafia jest bardzo otwarta, zawsze gotowa by nieść pomoc i wsparcie. Zainteresowana realizacją ciekawych pomysłów. Zależy jej na tym, aby zjednoczyć wszystkich parafian należących do wspólnoty.
Kościół w Józefowie